Tez Nasıl Yazılır?

Ortalama bir Yüksek Lisans tezi nasıl yazılır? Ortalama bir tezin 4 tane ana unsuru vardır. Birincisi giriş kısmıdır. Giriş kısmı aslında sizin ne yaptığınızı yazdığınız okuyucuya aktardığınız ve danışman hocanızı ikna ettiğiniz kısımdır çünkü jüri üyeleri giriş kısmını çok dikkatli okuyacaktır ve daha sonra sonuç kısmınızı da aynı dikkatle okuyacaklardır. Birçok jüri üyesi tezin tamamını okumak yerine tezin giriş kısmı ve sonuç kısmına dikkat etmektedir. Sonuç olarak bu iki kısmı düzgün yazmak çok önem arz ediyor. Peki, giriş kısmında ne olması gerekiyor?

Giriş kısmı ne yaptığınızı amacınızın ne olduğunu okuyucuya aktardığınız kısımdır. Dolayısıyla ilk paragrafınızı olabildiğince ilgi çekici yazmaya çalışın örneğin; çalışmanıza atıfta bulunarak rakamlardan bahsedebilirsiniz okuyucunun dikkatini çekmek için. Daha sonra yazdığınız tezin hangi soruna ışık tuttuğunu belirtin ve sizin ne yapacağınızdan bahsedin. Bundan sonra teorik arka plan, yani kavramlar için açıklamalar yaptığımız kısım geliyor. Burada bir parantez açmak gerekiyor Türkiye’de tezlerin fazla sayfa sayısı olması gerektiği gibi bir algı var. Örneğin yurtdışında bir alana göre değişmekle beraber Yüksek Lisans tezleri ortalama 40-50 sayfa veya Doktora tezi 60 sayfa olabiliyor. Biraz da gerçekçi olmak gerekirse tezin belirli bir sayfayı geçmesi gerekmektedir. Literatür arka planı ve kavramsal çerçeve dediğimiz kısmı 2 şekilde yazabilirsiniz. İlki ‘’şişirmek’’ denilen sayfa sayısını arttırmaya yönelik yöntemi kullanabilirsiniz şişirmekten kasıt şudur: Bir teorik arka planınız var bu arka plana geçmeden önce kavramlardan bahsederek sayfa sayısını artırabilirsiniz. Örneğin; sorunun, sorunun çözümü için kullanacağınız teoriyi kavramlarını tek tek açıklamak şişirmenin başlıca yoludur. İkincisi ise doğru yolla yazmaktır doğru yol ise, yukarıdaki gibi olguyu ve teoriyi uzun uzun anlatmak yerine hızlıca ikisinden de bahsedip, ardından olguya yönelik daha önce yapılmış çalışmalardan bahsederek kapatmanız daha doğru olacaktır. Kavramlardan bahsettikten sonra bu kavramları daraltmak gerekmektedir. Kendi çalışmanızla alakalı yapılmış uygulamalardan bahsederek daraltabilirsiniz. Gen bu kısımda da tezinizin sayfa sayısını arttırmak adına yapabileceğiniz yöntem vardır, Örneğin sizin olgunuzu açıklamaya yönelik daha önce yapılmış çalışmaları alt alta yazabilirsiniz bu yöntem yüksek lisans tezlerinde de doktora tezlerinde de oldukça yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biridir. Bir diğer yol ise yapılan çalışmalarının sonuçlarını aktararak tek bir parantez içinde aktarılan sonuçların hangi çalışmalara ve kimlere ait olduğunu görmenizi sağlamaktadır. Kavramları açıkladıktan sonra eğer bir hipotez örgünüz ve araştırmak beklentiniz varsa kesinlikle bunun kurgusunu oluşturmalısınız.

Bir de metodoloji kısmı yer alır tezlerin içerisinde bu kısımda teziniz için hangi yöntemi kullandınız bundan bahsedeceğiniz kısımdır. Araştırma sorusunu nasıl yanıtlandığınızı gösterdiğiniz bu bölümde yönteminiz nitel mi? nicel mi? yoksa deneysel tasarım mı yoksa bir arşiv taraması yapıldı gibi soruları yanıtlamak için metodolojinin başına açıklamasını yazmanız gerekmektedir. Yönteminizden bahsettikten sonra kullandığınız araçlardan bahsetmekte oldukça önemlidir. Örneğin, yöntem aracı olarak anket kullandıysanız anketin ölçeklerini neler? Nereden aldınız? Bu ölçeklerin Türkçeleştirmesini nasıl sağladınız gibi açıklamaları da metodolojinin ilk kısmına eklemeniz gerekmektedir. Daha sonra ise örneklemimize ilişkin bilgi verildiği kısım gelmektedir. Son olarak analiz kısmı geliyor sonuçların hipotezinizi karşılayıp karşılamadığı cümle halinde açıklanması gerekmektedir.

Tartışma kısmı ise arka plandaki literatüre ilişkiler dahilinde çalışmanız gerekiyor. Herhangi bir atıf olmadan tartışılan bir kısım değil bu kışı mutlaka atıfta bulunmalısınız literatür bağlamında sonuçları verdiğiniz kısım olması gerekmektedir. Amacınızı hatırlattıktan sonra bulduğunuz sonuçları literatürde yapılan çalışmalara paralellik gösterip göstermediğini aktarıyorsunuz eğer göstermiyorsa bu çalışmalarla çelişkili sonuçlar bulmuştur diye belirtmeniz gerekmektedir.